Bahar geldi , hey !

Geçtiğimiz sene baharı çok büyük bir hevesle ve sabırla beklemiştim . Zaten her sene beklerim , havalar ısınsın , çiçekler açsın , gün daha geç kararsın diye. Ama geçen senenin baharı hayatımın en anlamlısıydı . Kanserden kurtulma zamanıydı 2013 baharı. 18 Mart’ta son kemoterapiyi almıştım , o gün yaşadığım mutluluğu ve rahatlamayı tarif etmem çok zor.

Geçtiğimiz hafta , kemoterapilerden ve bir sene süren Herceptin tedavisinden istenmeyen bir hatıra gibi köprücük kemiğimin altında taşıdığım port’tan da küçük bir operasyonla kurtuldum.

Daha önce de yazmıştım , uzun süreli damar yolu kullanımı gerektiren hastalarda damar yolu ile ilgili ciddi problemler görülebileceği için port kateter takılması şart sayılır. Çünkü koldaki damarlar kısa bir süre sonra tıkanıp, yeni bir damar aranması gerektiğinden, bir süre sonra tedaviyi yapabilmek için damar bulunamamaya başlanır ve bu durum da hem hastalar ve hasta yakınları için, hem de sağlık personeli için önemli bir sorun.

Port nedir : Kelime anlamı olarak giriş kapısı gibi bir anlamı var, portun vücuda yerleştirilmesiyle damar sistemine bir giriş kapısı sağlanmış oluyor.

Port-Kateter sistemi nasıl çalışıyor : Kalbe giden ana toplar damara ince bir tüp (katater) yerleştirilir, kataterin diğer ucu içine ilaçların enjekte edilebildiği bir porta bağlanır. Port vücudun uygun bir bölgesinde seçilen, cilt tabakasının altına açılan bir cebe yerleştirilir. Porta enjekte edilen ilaçlar kateter boyunca ilerleyerek direkt kan akımına karışır.

Port’un çıkarılmasıyla daha da rahatladım , sanki hastalıkla ilgili üzerimde taşıdığım son izi de çıkarıp attım ! Sağlığım en değerli hazinem. Ve ailem , arkadaşlarım , güne sağlıklı uyandığım her gün.

Yaşasın Bahar !

---

Yaşasın Kitap !

Bu bloğun oluşmasında çok katkısı olan canım arkadaşım Pelin sayesinde katıldığım IRO (İlle de Roman Olsun) kitap klubü sayesinde daha çok kitap okumaya başladım. Her ay okuduğumuz kitabı bir araya gelerek enine , boyuna tartışmak ve kitap hakkında IRO bloguna yazı yazmak kitap okuma konusunda beni süper disipline ediyor.

Son okuduğumuz romanla ilgili izlenimlerimi , yorumlarımı paylaşmak isterim. Bol kitaplı , aydınlık günler dilerim.

Ufkumu genişleten , değişikliklere kendimi açmama vesile olan herşeye minnet duyuyorum. Sadece kendi seçtiğim kitapları okuyacak olsam asla bir bilim kurgu ya da distopya okumazdım. Moderatörümüz Pelin Şubat ayı için Yevgeni Zamyatin’in Biz adlı kitabını seçti ve benim için yabancısı olduğum bir türün kapılarını araladı. Yaşasın IRO ve yaşasın moderatörlerimiz.
26. yüzyılda geçen roman , gelecekte varolan otoriter, bürokratik devletin vatandaşı bir mühendisin günlüğünde yazdıklarından aktarılır. Kanımca totalitarizm tehlikesine işaret etmek isteyen yazar , insanların kendi benliğinden koparıldığı, sistem tarafından her an denetlendiği , herkesin numaralarla adlandırıldığı bir toplumu anlatıyor. Bu toplumda kişisellik yoktur, insanların adları bile yoktur, her dakikaları devlet tarafından belirlenmekte , denetlenmektedir. Cam duvarların arkasında yaşarlar , böylelikle her anları devlet tarafından denetlenebilir. Erkek ve dişi numaralar, ancak izin belgeleriyle önceden belirlenmiş sevişme saatlerinde perdelerini indirebilirler.
İnsan ruhunun yok edilmesi temelinde varolan bir devlettir bu. 

Toplum bürokrasiye ve teknolojiye tamamen teslim olmuştur , herkes devletin ortak amaçları için çalışır. Devletin doğruları dışına çıkanlar haindir. Mutluluk ancak devletin belirlediği mekanik ritmle mümkündür. Kişisel özgürlüklerin asla söz konusu olmadığı bu toplumda insanların mutluluğu makine gibi olmakla sağlanabilir. İnsanın ruhu , hayalleri olması tehlikelidir çünkü bu toplumda ruhu olan bir insan – pardon bir Numara – zehirlenmiş bir suçludur ! Artık hassas mekanik ritme giremeyecek , ayna gibi sakin denizde yüzemeyecektir.
Kitabımızın baş kahramanı ve günlüğünü okuduğumuz D-503 , devlet için İntegral adı verilen bir uzay aracı inşasında baş mühendis olarak çalışıyor. Tek devletin tıkır tıkır işleyen ruhsuz çarkında yaşayan D-503’ün hayatına devlete karşı çıkma cüreti gösteren ve onu çok etkileyen bir kadın, I-330 giriyor. Bu sistemi sorgulayan ve tek devletin dayattığı hayattan başka bir hayat kurmak isteyen I-330’a kendini kaptıran D-503, tutkusundan dolayı ‘ruh ve hayal gücüne sahip olma’ hastalığına yakalanıyor . Tek Devlet düzeninde ‘ruh’ sahibi olmak büyük ve çok tehlikeli bir hastalık. Ameliyatla kurtulunması gereken bir illet.

‘Biz’ sonradan yazılan distopya romanlarının öncüsü olmuş, türünün ilk örneği bir kara ütopya . Her ne kadar daha sonra yazılan ‘1984’ ve ‘Cesur Yeni Dünya’ gibi romanların daha iyi olduğu söylense de –ben okumadım – Zamyatin’in içinde yaşadığı zamanın çok ilerisinde bir roman yazdığını düşünüyorum. İyi niyetle başlayan devrimlerin zamanla nasıl adaletsiz ve baskıcı düzenlere dönüşeceğine dair öngörüsü hissediliyor.

Romanımızda toplumdaki tüm bireyler adına düşünüp karar veren ‘İyilikçi’ var bir de. Bugün yaşadığımız dünyada kendini ‘İyilikçi’ gibi konumlandırmak isteyen yöneticiler, devlet adamları görüyoruz. Düşünmeyen, sorgulamayan, tek tip insanlar oluşturma niyeti de fazlasıyla tanık olduğumuz bir eğilim. Zamyatin’in 1920 yılında yazdığı romanda neredeyse 100 yıl sonrasında bile varolacak denetleme ve tek tip toplum yaratma hastalığını ele alması onun herşeyden önce müthiş öngörü sahibi bir yazar olduğunu gösterir.

Bilim kurgu sevmem ve distopyaların boğucu atmosferine katlanmak zordur benim için. Matematiksel kavramlar ve formüllerle olan mesafem de bu okumayı benim için oldukça zor kıldı. Ancak D-503’un I’ya duyduğu tutku , akabinde kafasının karışması, makineleşmiş halinden uzaklaşıp insani duygularla tanışması, beni sonradan romanın içine çekti. İşin içine ruh ve duygular girince benim de kitaba olan ilgim (aslında itiraf edeyim : tahammülüm) arttı. Zor bir okumaydı , evet, pişman mıyım, hayır.

İz

Uzun zamandır ihmal ettiğim tiyatroya, işyerimdeki arkadaşlarla her ay bir oyun izleme motivasyonu kazandığımızdan bu yana düzenli olarak gider oldum. Son gittiğimiz oyun da bu kış gittiğimiz diğer oyunlar gibi iz bırakan cinsten bir oyundu. Oyunun adı da “İz” bu arada. Tarlabaşında eski bir evde yaşanan hayatların bıraktığı izler üzerine. Her zaman çok sevdiğim Galata’da yer alan Galata Perform’da. Oldukça sert bir oyun, tavsiye ederim ama yer yer bu ülkede yaşanmış bazı acı olayları hatırlayıp yüreğinizin daralmasını göze alırsanız. Oldukça sert bir oyun çünkü ‘İz’.

Yeşim Özsoy Gülan yönetmiş , gayet başarılı ve çarpıcı bir oyun. Eski bir Tarlabaşı evinde, 1955’den, hatta daha öncesinden 2000’lere uzanan yıllar içinde yaşamış insanların hayatlarını izliyoruz , üstelik bir arada. Onlar birbirlerini görmüyor . Seyircilerse bu eski evde yaşanan hayatları iç içe görüyor. Bazen 6-7 Eylül olaylarının acısını yaşamış Rum kızkardeşlerin hayatına giriyor, bazen de 1980’de kimliğini gizlemeye çalışan devrimci Ahmet’in aynı evdeki zamanlarına , soğan,ekmek yerken memleketi için isyan etmesine tanıklık ediyor.

Bir yanda, 1955’de , korkunç 6-7 Eylül olayları henüz kara bir leke olarak tarihimize yazılmamışken, kızkardeşler Markiz ve Eleni masa başında zeytinyağlı dolma yiyerek muhabbet ederken , 2000’li yıllarda aynı evde yaşayan travesti Sevengül ve Kürt sevgilisi Rizgar, kızkardeşlerin yanıbaşında tartışıyor. Diğer yandan devrimci Ahmet ve Karadeniz’li ev sahibi giriyor sahneye, bambaşka bir zaman diliminden. Oyun, üç farklı zaman hikayesini aynı anda gösteriyor, bunu yaparken evin sahneden gözükmeyen arka odalarındaki ve balkondaki görüntüleri sahnenin üzerindeki monitörlerden sahnedeki olaylarla eş zamanlı olarak takip ediyoruz. Farklı zamanlarda geçen hayat öykülerini aynı anda, aynı sahnede gösteren bir kurguyu kotarmak zor bir iş, oyunculukların yanısıra bu anlamda da başarılı bir oyun bence.

Üç hikayenin üçü de çarpıcı ve dramatik , malesef. Anlatılanlar , gösterilenler keskin , şiddetli gerçekler. İç içe geçmiş bu hikayelerde beni en çok etkileyen Rum kızkardeşlerinki oldu. Zamanlarını genellikle masa başında şen şakrak muhabbet ederek geçiren kızkardeşler Eleni ve Markiz , daha sonra 6-7 Eylül olaylarını tüm dehşetiyle yaşıyor. Odasından hiç çıkmayan ve oyunda hiç görünmeyen annelerini geride bırakıp ülkeden kaçarak gidecek kadar. Bu arada annenin neden hiç odasından çıkmadığı bir muamma .

Rum kızkardeşlerin hikayesiyle , 6-7 Eylül olaylarının sadece gayrimüslimlerin mallarının yağmalanması , dükkanlarının talan edilmesi olmadığını bir daha hatırlıyoruz.  Dünyanın en kötü insanları da , en iyi insanları da bu ülkede yaşıyor diye düşünüyorum. Eleni’ye sığındığı kilisede tecavüz eden adam da bu ülkede , Gayrimüslim komşusunu korumak için kendini tehlikeye atan da. Gezi parkı için canını tehlikeye atan ve gaz fişeğiyle vurulan da bu ülkede, o canları alan, yatacak yeri olmayan gaddarlar da.

En fazla 40-50 kişinin izlediği alternatif tiyatro oyunlarını izlemeye devam edeceğim , ve buradan paylaşacağım sizlerle. Bu kadar az sayıda seyirciyi alabilecek mekanlarla maliyetlerini nasıl karşıladıklarına, nasıl varolduklarına şaşırıyorum. Neyse ki ayakkabı kutularına istifleyecek kadar para hırsı olmayan pek çok insan var ülkemizde , az kazançla sanat icra etmeye çalışan herkesi gönülden kutluyorum. Başka bir oyunda görüşmek üzere.