Nuri Bilge Ceylan’ı ilk
Mayıs Sıkıntısı filmi ile tanıdım. Uzun ve seyretmesi zor bir filmdi , öyle
akıp giden , kolayca izlenen , kafa boşaltmaya yardımcı gişe filmleri gibi
değildi tabi. Ama sabredip seyredene ödül olarak son derece doğal oyunculuklar
sunan , alışageldiğimiz filmlerden farklı bir filmdi. 2014 Cannes Film
Festivali'nde Altın Palmiye kazanan “Kış Uykusu”nun vizyona girmesini
sabırsızlıkla bekledim. 3.5 saat sürdüğü için gündüz gittim , filmi hakkını
vererek , dinç kafayla seyretmek istedim. Özendiğime değdi doğrusu.
Filmin seyri boyunca düşündüren , sorgulatan bir film Kış
Uykusu. Pek çok insani zaafı ve kusuru vurgulamadan ve abartmadan, inceden
gözümüzün önüne seriyor. Haluk Bilginer’in büyük bir başarıyla canlandırdığı
Aydın karakterinin nezaketle perdelediği kibri mesela. Yerel bir gazete için
yazdığı yazılarda toplumu daha iyiye götürmek adına yaptığı tespit ve
önerilerde , içinde olmadığı , anlayamayacağı konular hakkında ahkam
kesmesi. Aydın’ın sahibi olduğu otelin karanlık odalarına hapsolmuş genç karısı
Nihal’in yardımseverlik çalışmalarıyla
boğucu çemberini kırmaya çalışması, Aydın’ın karısının bu çabalarını
küçümsemesi. Nezaketi elden bırakmadan “Nihalcım , ah iki gözüm , bu işler
böyle olmaz ki “ ukalalığı. Aydın ile kız kardeşi arasındaki gayet medeni ve
usturuplu, kabalaşmayan bir dille birbirlerine laf sokmaları. Adeta
birbirlerini laf ve imalarla dövmeleri. Baktığında
seviyesizlik , çirkinlik , bağırtı , çağırtı yok. Ama samimiyetsizlik diz boyu.
Oyunculuklar mükemmel , Aydın rolünde Haluk Bilginer
döktürüyor, kızkardeş Demet Akbağ süper, Aydın’ın karısını canlandıran Melisa Sözen’in
oyunculuğu zaten çok konuşuldu ve beğenildi, imamı canlandıran Serhat Kılıç’a alkış tutasım
geldi. İnsanın içine işleyen sahneler filmde bolca mevcut. Babasından okkalı
bir tokat yiyen küçük çocuğun (İlyas) babasının yüzüne bakışındaki ifadesi ,
Aydın’ın otelinde kalan motorsikletle orayı, burayı gezen , bir sürü şey yapan
ama aslında hiçbirşey yapmayan gençle Aydın arasındaki kibir dolu
samimiyetsiz muhabbet, muhtemelen Aydın’ın nazik ukalalığından bunalıp kendini
hayır işlerine vuran Necla'nın Aydın’la ilgili haklı ve isabetli tespitlerini
ağlayarak haykırması , ve bunu yaparken tıpkı bir çocuk gibi ağlaması.
Zamanında İstanbul’un insanı sürekli meşgul tutan sosyal
hayatından çıkıp Anadolu’ ya gelmiş , uzun kışlarını içine tıkılıp kaldıkları
karanlık otel odalarında geçiren Aydın ve kızkardeşinin arasındaki bol laf
çakmalı diyaloglar içimi şişirdi , ancak sıkıldığımdan ya da beğenmediğimden
değil. Çok iyi oyunculuktu. İçimi şişirense kardeşlerin bile birbiriyle candan
, içten , samimi bir ilişki kuramamış olmasıydı. Aydın’ın karısı Nihal ise daha
sempati duyulan bir karakter : yaşlı kocanın genç ve güzel karısı olarak ruhsal
ve bedensel yalnızlığının yarattığı hüznü yüzünden okunan Nihal, aydın
ukalalığı sergileyen kocasının ‘bu işler nasıl olur, ben bilirim’ tavırlarından
odasına kapanarak uzak durmaya çalışıyor. Çevredeki okullar için yardım toplama
çalışmaları yaparak varlığını anlamlandırmaya çalışıyor.
Nuri Bilge Ceylan’a büyük saygı duyuyorum , hem
yönetmenliğinden dolayı , hem de büyük ödüller alırkenki mütevazi halleri için.
Kış Uykusu’nda eleştirilecek yanlar da vardır belki , bilemiyorum. Ben çok
severek seyrettim , ve diğer NBC filmlerinden farklı olarak bu filmde bol
replik olmasını da sevdim. Nuri Bilge Ceylan severlere Kış Uykusu hala
vizyondayken gitmelerini öneririm.
